Η Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου η οποία συνεδρίασε υπό την προεδρία του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου αποφάσισε την Τετάρτη 29 Αυγούστου 2018 την αγιοκατάταξη του Γέροντος της Πάτμου Αμφιλοχίου Μακρή (1889-1970).
Ο Γέροντας Αμφιλόχιος Μακρής γεννήθηκε το 1889 στη νήσο Πάτμο. Οι γονείς του Εμμανουήλ και Ειρήνη ήταν άνθρωποι ευσεβείς. Η Πάτμος έφερε βαρειά πνευματική κληρονομιά –αποστολική, οσιακή, μαρτυρική- όσο ίσως κανένα άλλο νησί του Αιγαίου. Σε αυτό το περιβάλλον με την πλούσια πνευματική και λατρευτική ζωή ανατράφηκε ο Όσιος. Ήταν η αγία παράδοση όπως την έφερε ο Όσιος Χριστόδουλος από το Λάτρος σαν συνέχεια της παρουσίας του Ηγαπημένου μαθητή Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου.
Παιδικά και νεανικά χρόνια
Τα παιδικά του χρόνια πέρασε εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου. Σύμφωνα με μαρτυρία τον πρώτο και δεύτερο χρόνο της ζωής του δεν θέλησε να θηλάσει Μεγάλη Παρασκευή. Σε ηλικία 17 ετών έβαλε μετάνοια στο Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου. Το 1911 επισκέφτηκε το Άγιον Όρος, σαγηνεύτηκε από την ευλάβεια των αγιορειτών πατέρων και έμαθε να κάνει εργόχειρο ώστε να πορίζεται τα προς το ζην. Έμεινε γι’ αυτό αρκετό καιρό στο κελί του Γέροντος Δανιήλ του Κατουνακιώτη. Το 1913 στη Μονή του Θεολόγου τον προτείνουν να χειροτονηθεί διάκονος. Δέχεται βάζοντας ως όρο ότι δεν θα ιερολογεί Μυστήρια, γάμους, βαπτίσια κλπ εκτός ιεράς μονής μένοντας πιστός στην παράδοση των Αγίων Κολλυβάδων. Τελικά η χειροτονία δεν πραγματοποιήθηκε και ο Γέροντας πήγε σε συγγενείς του στην Αλεξάνδρεια και κατόπιν στους Αγίους Τόπους όπου και προσκύνησε τα Πανάγια και ιερά προσκυνήματα.
***
Η επί γης ζωή του Αγίου Γέροντος Αμφιλοχίου Μακρή Ο Γέροντας Αμφιλόχιος Μακρής γεννήθηκε το 1889 στη νήσο Πάτμο. Οι γονείς του Εμμανουήλ και Ειρήνη ήταν άνθρωποι ευσεβείς. Η Πάτμος έφερε βαρειά πνευματική κληρονομιά –αποστολική, οσιακή, μαρτυρική- όσο ίσως κανένα άλλο νησί του Αιγαίου. Σε αυτό το περιβάλλον με την πλούσια πνευματική και λατρευτική ζωή ανατράφηκε ο Όσιος. Ήταν η αγία παράδοση όπως την έφερε ο Όσιος Χριστόδουλος από το Λάτρος σαν συνέχεια της παρουσίας του Ηγαπημένου μαθητή Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου.
Παιδικά και νεανικά χρόνια
Τα παιδικά του χρόνια πέρασε εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου. Σύμφωνα με μαρτυρία τον πρώτο και δεύτερο χρόνο της ζωής του δεν θέλησε να θηλάσει Μεγάλη Παρασκευή. Σε ηλικία 17 ετών έβαλε μετάνοια στο Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου. Το 1911 επισκέφτηκε το Άγιον Όρος, σαγηνεύτηκε από την ευλάβεια των αγιορειτών πατέρων και έμαθε να κάνει εργόχειρο ώστε να πορίζεται τα προς το ζην. Έμεινε γι’ αυτό αρκετό καιρό στο κελί του Γέροντος Δανιήλ του Κατουνακιώτη. Το 1913 στη Μονή του Θεολόγου τον προτείνουν να χειροτονηθεί διάκονος. Δέχεται βάζοντας ως όρο ότι δεν θα ιερολογεί Μυστήρια, γάμους, βαπτίσια κλπ εκτός ιεράς μονής μένοντας πιστός στην παράδοση των Αγίων Κολλυβάδων. Τελικά η χειροτονία δεν πραγματοποιήθηκε και ο Γέροντας πήγε σε συγγενείς του στην Αλεξάνδρεια και κατόπιν στους Αγίους Τόπους όπου και προσκύνησε τα Πανάγια και ιερά προσκυνήματα.
 |
| ο Γέροντας Αμφιλόχιος Μακρής (1889-1970) |
Η κουρά του εις μοναχόν
Γυρίζοντας στη Νήσο Πάτμο παραμένει κοντά στον Γέροντα Μακάριο Αντωνιάδη, Σάμιο στην καταγωγή και απόγονο της μεγάλης οικογένειας των Κολλυβάδων. Τον Μάρτιο του 1913 εκάρη μεγαλόσχημος μοναχός από τον Γέροντα Μακάριο. Λόγω της άσκησής του (χίλιες μετάνοιες με ελάχιστη τροφή) και ενός κρυολογήματος αναγκάζεται να επισκεφτεί την Σμύρνη. Η Σμύρνη ήταν τότε το Κέντρο της περιοχής εφόσον τα Δωδεκάνησα ήταν ακόμη τουρκοκρατούμενα. Εκεί ο Γέροντας βιώνει το εξής περιστατικό: Μόλις αποβιβάζεται στην Σμύρνη βλέπει τις παραλίες γεμάτες ανθρώπους άσεμνα ενδεδυμένους που απροκάλυπτα ασελγούσαν. Ρωτάει αν είναι Τούρκοι ή Ρωμηοί. Του απαντούν: ‘’Έλληνες και μάλιστα χριστιανοί’’. Ο Γέροντας συγκλονίζεται και με βεβαρημένη καρδία περιφέρεται στην Σμύρνη για να εντοπίσει τον ιατρό. Ξαφνικά εμφανίζεται ενώπιον του ένας Γέροντας κληρικός και του λέγει: ‘’Αμφιλόχιε, μη λυπήσαι. Θα έρθει εποχή, που η φωτιά θα τα κάψει όλα όσα βλέπεις. Θα μπει από την μια μεριά της πόλης και θα βγει στην άλλη’’. Σε λίγα χρόνια η πρόρρηση θα γίνει τραγική πραγματικότητα.
Η γνωριμία του με τον Άγιο Νεκτάριο
Με τον Άγιο Νεκτάριο Επίσκοπο Πενταπόλεως ο Γέροντας Αμφιλόχιος συνδέθηκε το 1914. Ως μοναχός και αργότερα διάκονος επισκεπτόταν τον Άγιο στην Αίγινα και συλλειτουργούσαν. Σε όλη την υπόλοιπη ζωή του ο Γέροντας αισθανότανε την παρουσία του Αγίου στη ζωή του και τον πνευματικό σύνδεσμο μαζί του άρρηκτο.
Πονούσε την εγκατάλειψη του λαού
Ο Γέροντας αγωνίστηκε από εκείνα τα χρόνια για την αναβίωση του μοναχισμού, σε μια εποχή όπου η ιδέα της ιεραποστολικής αδελφότητας γλυκοχάραζε. Ο Γέροντας Αμφιλόχιος πίστευε ότι η Εκκλησία χωρίς μοναχισμό είναι αδύναμη σαν ένας στρατός χωρίς ευζωνικό σώμα. Παράλληλα ο Γέροντας πονούσε για την εγκατάλειψη του λαού. Τον κατέτρωγε ότι οι άνθρωποι ζούσαν και απέθνησκαν χωρίς εξομολόγηση και Θεία Κοινωνία. Η βιωτή του και το ‘’στρατηγικό’’ του σχέδιο ήταν μοναχισμός και ιεραποστολή. Ο ίδιος ίδρυσε εκτός της Μονής Ευαγγελισμού στην Πάτμο, την Μονή Αναλήψεως στην Κάλυμνο, τέλος του 1940, και αργότερα την Μονή στο Ρότσο, πάλι στην Κάλυμνο. Ίδρυσε επίσης την Μονή του Αγίου Μηνά στην Αίγινα ενώ ενέπνευσε και παρότρυνε την ίδρυση της Μονής του Αγίου Χριστοφόρου πάλι στην Αίγινα.
Ο Γέροντας για τα μεγάλα πράγματα ακολουθούσε το: ‘’Άφηνε αργότερα, να δούμε τι θέλει ο Θεός’’. Αυτό φαίνεται και στην σύναξη και ίδρυση της μονής του Ευαγγελισμού αν σκεφτεί κανείς ότι τα πρώτα πρόσωπα πήγαν κοντά του το 1920, το μοναστήρι του Ευαγγελισμού το ίδρυσε το 1936 και αναγνωρίστηκε επίσημα το 1964. Ως αδελφός της Μονής του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου χρημάτισε δυο φορές εφημέριος στο ιερό Σπήλαιο της Αποκαλύψεως. Αγιογράφησε το παρεκκλήσιο της Αγίας Άννης με θέματα σχετικά της Αποκάλυψης, φύτεψε δένδρα –κάτι που ήταν γι’ αυτόν ιερή συνήθεια- πεύκα, κυπαρίσσια, ευκάλυπτους πέριξ του Σπηλαίου και περιόρισε –κατόπιν οπτασίας μικρού παιδιού- με κιγκλίδωμα τον χώρο όπου κατά την παράδοση αναπαυόταν ο Απόστολος Ιωάννης.
Γυρίζοντας στη Νήσο Πάτμο παραμένει κοντά στον Γέροντα Μακάριο Αντωνιάδη, Σάμιο στην καταγωγή και απόγονο της μεγάλης οικογένειας των Κολλυβάδων. Τον Μάρτιο του 1913 εκάρη μεγαλόσχημος μοναχός από τον Γέροντα Μακάριο. Λόγω της άσκησής του (χίλιες μετάνοιες με ελάχιστη τροφή) και ενός κρυολογήματος αναγκάζεται να επισκεφτεί την Σμύρνη. Η Σμύρνη ήταν τότε το Κέντρο της περιοχής εφόσον τα Δωδεκάνησα ήταν ακόμη τουρκοκρατούμενα. Εκεί ο Γέροντας βιώνει το εξής περιστατικό: Μόλις αποβιβάζεται στην Σμύρνη βλέπει τις παραλίες γεμάτες ανθρώπους άσεμνα ενδεδυμένους που απροκάλυπτα ασελγούσαν. Ρωτάει αν είναι Τούρκοι ή Ρωμηοί. Του απαντούν: ‘’Έλληνες και μάλιστα χριστιανοί’’. Ο Γέροντας συγκλονίζεται και με βεβαρημένη καρδία περιφέρεται στην Σμύρνη για να εντοπίσει τον ιατρό. Ξαφνικά εμφανίζεται ενώπιον του ένας Γέροντας κληρικός και του λέγει: ‘’Αμφιλόχιε, μη λυπήσαι. Θα έρθει εποχή, που η φωτιά θα τα κάψει όλα όσα βλέπεις. Θα μπει από την μια μεριά της πόλης και θα βγει στην άλλη’’. Σε λίγα χρόνια η πρόρρηση θα γίνει τραγική πραγματικότητα.
Η γνωριμία του με τον Άγιο Νεκτάριο
Με τον Άγιο Νεκτάριο Επίσκοπο Πενταπόλεως ο Γέροντας Αμφιλόχιος συνδέθηκε το 1914. Ως μοναχός και αργότερα διάκονος επισκεπτόταν τον Άγιο στην Αίγινα και συλλειτουργούσαν. Σε όλη την υπόλοιπη ζωή του ο Γέροντας αισθανότανε την παρουσία του Αγίου στη ζωή του και τον πνευματικό σύνδεσμο μαζί του άρρηκτο.
Πονούσε την εγκατάλειψη του λαού
Ο Γέροντας αγωνίστηκε από εκείνα τα χρόνια για την αναβίωση του μοναχισμού, σε μια εποχή όπου η ιδέα της ιεραποστολικής αδελφότητας γλυκοχάραζε. Ο Γέροντας Αμφιλόχιος πίστευε ότι η Εκκλησία χωρίς μοναχισμό είναι αδύναμη σαν ένας στρατός χωρίς ευζωνικό σώμα. Παράλληλα ο Γέροντας πονούσε για την εγκατάλειψη του λαού. Τον κατέτρωγε ότι οι άνθρωποι ζούσαν και απέθνησκαν χωρίς εξομολόγηση και Θεία Κοινωνία. Η βιωτή του και το ‘’στρατηγικό’’ του σχέδιο ήταν μοναχισμός και ιεραποστολή. Ο ίδιος ίδρυσε εκτός της Μονής Ευαγγελισμού στην Πάτμο, την Μονή Αναλήψεως στην Κάλυμνο, τέλος του 1940, και αργότερα την Μονή στο Ρότσο, πάλι στην Κάλυμνο. Ίδρυσε επίσης την Μονή του Αγίου Μηνά στην Αίγινα ενώ ενέπνευσε και παρότρυνε την ίδρυση της Μονής του Αγίου Χριστοφόρου πάλι στην Αίγινα.
Ο Γέροντας για τα μεγάλα πράγματα ακολουθούσε το: ‘’Άφηνε αργότερα, να δούμε τι θέλει ο Θεός’’. Αυτό φαίνεται και στην σύναξη και ίδρυση της μονής του Ευαγγελισμού αν σκεφτεί κανείς ότι τα πρώτα πρόσωπα πήγαν κοντά του το 1920, το μοναστήρι του Ευαγγελισμού το ίδρυσε το 1936 και αναγνωρίστηκε επίσημα το 1964. Ως αδελφός της Μονής του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου χρημάτισε δυο φορές εφημέριος στο ιερό Σπήλαιο της Αποκαλύψεως. Αγιογράφησε το παρεκκλήσιο της Αγίας Άννης με θέματα σχετικά της Αποκάλυψης, φύτεψε δένδρα –κάτι που ήταν γι’ αυτόν ιερή συνήθεια- πεύκα, κυπαρίσσια, ευκάλυπτους πέριξ του Σπηλαίου και περιόρισε –κατόπιν οπτασίας μικρού παιδιού- με κιγκλίδωμα τον χώρο όπου κατά την παράδοση αναπαυόταν ο Απόστολος Ιωάννης.
 |
| το Ιερό Σπήλαιο της Αποκαλύψεως στην Πάτμο |
Εξορία από την Πάτμο
Το 1935 η αδελφότητα της Μονής Θεολόγου τον εξέλεξε Ηγούμενο. Κρίθηκε επικίνδυνος για την Ιταλική κυβέρνηση –τότε τα Δωδεκάνησα ιταλοκρατούνταν- και την δεύτερη περίοδο της Ηγουμενίας του το 1938 εξορίσθηκε στην κυρίως Ελλάδα. Όταν ο Ιταλός διοικητής θέλησε να μεταβεί από το σπίτι του στο διοικητήριο για να υπογράψει την εξορία πήρε αρχικά το αυτοκίνητό του και κατόπιν την μηχανή του, και τα δυο παρουσίασαν βλάβη. Όταν πρότεινε στον Γέροντα Αμφιλόχιο να παραιτηθεί της Ηγουμενίας ο Γέροντας του απάντησε: ‘’Μόνον όταν θα μου το πει η Εκκλησία μου’’. Ο διοικητής θαύμασε και είπε πως πρώτη φορά μου μιλά παπάς έτσι, και ο Γέροντας του είπε: ‘’Ίσως γιατί πρώτη φορά συναντάς ορθόδοξο παπά’’! Στην εξορία του δεν βρίσκει συμπαράσταση από την τότε εκκλησιαστική αρχή της Αρχιεπισκοπής Αθηνών.
Περιοδείες και εξομολόγηση κοντά στον χειμαζόμενο λαό του Θεού
Ο Γέροντας απευθύνθηκε στην αδελφότητα της Ζωής αφού γνώριζε τον μακαριστό γέροντα Ευσέβιο, τον Διονύσιο Φαραζουλή και τον Σεραφείμ Παπακώστα. Εκεί αναλώθηκε στην εξομολόγηση ως πνευματικός, περιόδευσε στα Γιάννενα όπου και εξομολογούσε στο σπίτι του Αγίου Γεωργίου του μάρτυρος. Σε αυτόν εξομολογήθηκε και ο μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών ο τότε μητροπολίτης Ιωαννίνων Σπυρίδων Βλάχος, ο οποίος και ομολογούσε: ‘’τέτοιον παπά δεν ξαναβρήκα’’! Επίσης περιόδευσε την Θεσσαλονίκη, την Αθήνα, την Κρήτη και την Αίγινα. Οι Αιγινίτες με πολλή αγάπη τον δεχόντουσαν γι’ αυτό και ο Γέροντας διατήρησε σύνδεσμο μέχρι το τέλος της ζωής του.
Στα ιερά καθίσματα της Πάτμου
Εν τω μεταξύ ο Γέροντας στα μέσα της δεκαετίας του ’30 αγόρασε από το μοναστήρι του Θεολόγου το κτήμα στην θέση Κουβάρι της Πάτμου όπου είχε ιερό πόθο να συστήσει ανδρικό ησυχαστήριο το οποίο θα είχε και την πνευματική προστασία της γυναικείας ιεράς μονής του Ευαγγελισμού. Εκεί εργάστηκε με πολλές θυσίες: περιέφραξε τον τόπο με υψηλή μάνδρα, έκτισε πεζούλια για να συγκρατούνται τα χώματα, φύτεψε αμπέλια, δένδρα καρποφόρα, ελιές, συκιές, μυρτιές. Ο Θεός όλα τα ευλόγησε και ο άγονος αυτό τόπος, ο θαλασσοδαρμένος κάβος έγινε μικρός παράδεισός.
Το 1935 η αδελφότητα της Μονής Θεολόγου τον εξέλεξε Ηγούμενο. Κρίθηκε επικίνδυνος για την Ιταλική κυβέρνηση –τότε τα Δωδεκάνησα ιταλοκρατούνταν- και την δεύτερη περίοδο της Ηγουμενίας του το 1938 εξορίσθηκε στην κυρίως Ελλάδα. Όταν ο Ιταλός διοικητής θέλησε να μεταβεί από το σπίτι του στο διοικητήριο για να υπογράψει την εξορία πήρε αρχικά το αυτοκίνητό του και κατόπιν την μηχανή του, και τα δυο παρουσίασαν βλάβη. Όταν πρότεινε στον Γέροντα Αμφιλόχιο να παραιτηθεί της Ηγουμενίας ο Γέροντας του απάντησε: ‘’Μόνον όταν θα μου το πει η Εκκλησία μου’’. Ο διοικητής θαύμασε και είπε πως πρώτη φορά μου μιλά παπάς έτσι, και ο Γέροντας του είπε: ‘’Ίσως γιατί πρώτη φορά συναντάς ορθόδοξο παπά’’! Στην εξορία του δεν βρίσκει συμπαράσταση από την τότε εκκλησιαστική αρχή της Αρχιεπισκοπής Αθηνών.
Περιοδείες και εξομολόγηση κοντά στον χειμαζόμενο λαό του Θεού
Ο Γέροντας απευθύνθηκε στην αδελφότητα της Ζωής αφού γνώριζε τον μακαριστό γέροντα Ευσέβιο, τον Διονύσιο Φαραζουλή και τον Σεραφείμ Παπακώστα. Εκεί αναλώθηκε στην εξομολόγηση ως πνευματικός, περιόδευσε στα Γιάννενα όπου και εξομολογούσε στο σπίτι του Αγίου Γεωργίου του μάρτυρος. Σε αυτόν εξομολογήθηκε και ο μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών ο τότε μητροπολίτης Ιωαννίνων Σπυρίδων Βλάχος, ο οποίος και ομολογούσε: ‘’τέτοιον παπά δεν ξαναβρήκα’’! Επίσης περιόδευσε την Θεσσαλονίκη, την Αθήνα, την Κρήτη και την Αίγινα. Οι Αιγινίτες με πολλή αγάπη τον δεχόντουσαν γι’ αυτό και ο Γέροντας διατήρησε σύνδεσμο μέχρι το τέλος της ζωής του.
Στα ιερά καθίσματα της Πάτμου
Εν τω μεταξύ ο Γέροντας στα μέσα της δεκαετίας του ’30 αγόρασε από το μοναστήρι του Θεολόγου το κτήμα στην θέση Κουβάρι της Πάτμου όπου είχε ιερό πόθο να συστήσει ανδρικό ησυχαστήριο το οποίο θα είχε και την πνευματική προστασία της γυναικείας ιεράς μονής του Ευαγγελισμού. Εκεί εργάστηκε με πολλές θυσίες: περιέφραξε τον τόπο με υψηλή μάνδρα, έκτισε πεζούλια για να συγκρατούνται τα χώματα, φύτεψε αμπέλια, δένδρα καρποφόρα, ελιές, συκιές, μυρτιές. Ο Θεός όλα τα ευλόγησε και ο άγονος αυτό τόπος, ο θαλασσοδαρμένος κάβος έγινε μικρός παράδεισός.
 |
| Το ιερό κάθισμα στο Κουβάρι της Πάτμου με τον ιερό ναό του Αγίου Ιωσήφ του Μνήστορος που ίδρυσε ο Όσιος Αμφιλόχιος Μακρής |
Μια τσοπάνισσα η οποία έβοσκε τα πρόβατά της στην περιοχή αυτή μόλις είδε τα έργα του Γέροντα άρχισε να τον υβρίζει και τον έκανε εχθρό της. Ο Γέροντας την αντιμετώπιζε με πρόσωπο ιλαρό, της εξηγούσε ότι καταλαβαίνει πως ζημιώθηκε και της έλεγε ότι δεν θα εκμεταλλευθεί υλικά την περιοχή στο Κουβάρι αλλά θα κάνει ησυχαστήριο. Η τσοπάνισσα δεν θέλησε να καταλάβει. Όταν έγινε η ανακομιδή των λειψάνων της βγήκε άλιωτη και τυμπανιαία. Ο Γέροντας της διάβασε συγχωρητικές ευχές. Όταν ρωτήθηκε από πνευματικοπαίδια του μήπως παροργίστηκε από τις βρισιές της ο Γέροντας είπε: ‘’όχι, πάντα αναγνώριζα το δίκιο της. Είχα, ωστόσο, βαθειά την συναίσθηση ότι δεν καθυβρίζει εμένα, αλλά την ιεροσύνη, η οποία τα πάντα δύναται’’.
Τα δύσκολα χρόνια της κατοχής
Τα χρόνια της μακράς κατοχής οι μοναχές της μονής του Ευαγγελισμού έτρεχαν στην Σάμο, την Κω για κάθε τίμια εργασία για να εξοικονομήσουν το ψωμί, το λάδι, ελιές κλπ που ήταν τότε δυσεύρετα στο νησί της Πάτμου. Παρά την φτώχεια ο Γέροντας δεν επέτρεψε στις μοναχές να πάρουν αλεύρι όταν μοιράστηκε ένα βοήθημα στους κατοίκους του νησιού. Δεν δέχτηκε επιπλέον ούτε χρυσές λίρες από πλούσιο Πάτμιο λέγοντάς του να τις πάει στην λάρνακα του Οσίου στο Μοναστήρι του Θεολόγου όπου οι μοναχοί πένονταν. Οι προύχοντες του νησιού μόλις το έμαθαν τον ενέπαιξαν ως πτωχόν τον νουν.
Η πείνα και οι αρρώστιες θερίζουν ζωές στην κατοχή. Δυο-τρείς μοναχές πεθαίνουν. Ο Γέροντας εφημέρευε τότε στην Παναγία την Διασώζουσα. Ένα πρωί κρατώντας στο χέρι του πρόσφορο ξεκινά για να λειτουργήσει στην Διασώζουσα. Στην πόρτα της εκκλησίας κείτεται ένας ετοιμοθάνατος από την πείνα. Ο Γέροντας λέει: ‘’Και η ζωή είναι μυστήριο. Καλύτερα να του δώσουμε το πρόσφορο, μήπως συνέλθει, και ας μη λειτουργήσουμε’’. Ο πεινασμένος ούτε βρεγμένο δεν μπορεί να το φάει. Το ασπάζεται και ξεψυχά. Ο Γέροντας προσευχήθηκε στην Διασώζουσα να σώσει το Γένος μας από την φοβερή κατοχή.
Τα δύσκολα χρόνια της κατοχής
Τα χρόνια της μακράς κατοχής οι μοναχές της μονής του Ευαγγελισμού έτρεχαν στην Σάμο, την Κω για κάθε τίμια εργασία για να εξοικονομήσουν το ψωμί, το λάδι, ελιές κλπ που ήταν τότε δυσεύρετα στο νησί της Πάτμου. Παρά την φτώχεια ο Γέροντας δεν επέτρεψε στις μοναχές να πάρουν αλεύρι όταν μοιράστηκε ένα βοήθημα στους κατοίκους του νησιού. Δεν δέχτηκε επιπλέον ούτε χρυσές λίρες από πλούσιο Πάτμιο λέγοντάς του να τις πάει στην λάρνακα του Οσίου στο Μοναστήρι του Θεολόγου όπου οι μοναχοί πένονταν. Οι προύχοντες του νησιού μόλις το έμαθαν τον ενέπαιξαν ως πτωχόν τον νουν.
Η πείνα και οι αρρώστιες θερίζουν ζωές στην κατοχή. Δυο-τρείς μοναχές πεθαίνουν. Ο Γέροντας εφημέρευε τότε στην Παναγία την Διασώζουσα. Ένα πρωί κρατώντας στο χέρι του πρόσφορο ξεκινά για να λειτουργήσει στην Διασώζουσα. Στην πόρτα της εκκλησίας κείτεται ένας ετοιμοθάνατος από την πείνα. Ο Γέροντας λέει: ‘’Και η ζωή είναι μυστήριο. Καλύτερα να του δώσουμε το πρόσφορο, μήπως συνέλθει, και ας μη λειτουργήσουμε’’. Ο πεινασμένος ούτε βρεγμένο δεν μπορεί να το φάει. Το ασπάζεται και ξεψυχά. Ο Γέροντας προσευχήθηκε στην Διασώζουσα να σώσει το Γένος μας από την φοβερή κατοχή.
 |
| Ιερά Μονή Ευαγγελισμού Μητρός Ηγαπημένου Πάτμου την οποία ίδρυσε ο Όσιος Αμφιλόχιος Μακρής |
Η αγάπη του Γέροντα για την πατρίδα
Λίγο καιρό αργότερα ήλθε η πολυπόθητη ελευθεριά. Ο λόγος του Ιταλού διοικητή ότι: ‘’ο ουρανός και η γη μπορεί να ενωθούν αλλά Έλληνας διοικητής δεν πρόκειται να καθίσει στον θρόνο μου και σημαία Ελληνική να κυματίσει’’ διαψεύσθηκε. Ο Γέροντας ήταν από τους μεγάλους Έλληνες, αγαπούσε την Ελλάδα ως ένα από τα πιο μεγάλα δώρα που του χάρισε ο Θεός. Σε κάθε εθνική εορτή ρωτούσε πρωί-πρωί: ‘’Βάλανε παιδί μου την παντιέρα;’’ Στεκότανε πολλές φορές κάτω από την σημαία που κυμάτιζε στο κάστρο του Ευαγγελισμού και με θαυμασμό και συγκίνηση την απολάμβανε. Κάποτε πνευματικό του τέκνο τον πείραξε, λέγοντάς του ότι είναι σωβινιστής. Ο Γέροντας του είπε: ‘’έχεις δίκιο, παιδί μου, δεν έκαμες και του σκλάβου την καρδιά δεν γνωρίζεις’’. Άμεσα ο Γέροντας θα ανταποκριθεί στο κάλεσμα του Έλληνα Διοικητή της Ρόδου να επανδρώσει το ορφανοτροφείο στην Ρόδο. Ο Γέροντας έστειλε μοναχές από τον Ευαγγελισμό της Πάτμου και συστήθηκε ένα κλιμάκιο που δούλεψε φιλόπονα και φιλότιμα για την ανακούφιση των ορφανών του πολέμου. Ο ίδιος σαν φιλόστοργος πατέρας ταξίδευε πολλές φορές στην Ρόδο για να δείξει την αγάπη του στα ορφανά.
Μονή του Αγίου Μηνά και Πατμιάδα Σχολή
Το καλοκαίρι του 1951 ιδρύει την Μονή του Αγίου Μηνά στην Αίγινα. Ανταπέδωσε έτσι την αγάπη των Αιγινητών στο πρόσωπό του. Αργότερα την πνευματική καθοδήγηση θα αναλάβει ο γέροντας Φιλόθεος Ζερβάκος. Μετά την απελευθέρωση ο Γέροντας εχρημάτισε και πνευματικός της ιστορικής Πατμιάδος Σχολής. Ο Γέροντας μερίμνησε για να διδάσκονται οι μαθητές τα ‘’καλά γράμματα’’. Τους δασκάλους που έδειχναν αδιαφορία για το λειτούργημά τους δεν τους εκτιμούσε. Έλεγε: ‘’Οι καλοί μαθητές πάντοτε καυχώνται για τους καλούς δασκάλους τους’’. Υπήρξαν όμως κι εκεί δυσκολίες αφού ο διευθυντής της Σχολής δεν ενθάρρυνε την συμμετοχή των μαθητών στην μυστηριακή ζωή. Από την άλλη πολλοί από τους νέους δεν κατανοούσαν την ανησυχία και φιλοστοργία του Γέροντα ευρισκόμενοι στην μέθη της νεότητάς τους.
Πνευματική καρποφορία
Την δεκαετία του ’60 με τις ευλογίες του Γέροντα Αμφιλοχίου επαναλειτούργησε η μονή της Παναγίας της Ελεούσας στο Ρότσο της Καλύμνου. Σήμερα μια μικρή αδελφότητα εκεί συνεχίζει την μοναχική παράδοση του Γέροντα, αγιογραφεί, εργοχειρεί, λειτουργεί, προσεύχεται και δίδει την μαρτυρία του Εσταυρωμένου στον κόσμο. Στην Κάλυμνο επίσης λειτουργεί και ένα άλλο μονύδριο στο όνομα της Θείας Αναλήψεως με πνευματικό –τότε- το πρωτοπαλλήκαρο του Γέροντα τον π. Παύλο Νικηταρά. Η πρώτη γερόντισσα η μοναχή Ευσεβία είχε πολύ σεβασμό και αγάπη στον Γέροντα Αμφιλόχιο. Η αδελφότητα συνεχίζει μέχρι και σήμερα την πνευματική της πορεία. Σημαντική ήταν και η συμβολή του Γέροντα στην επαναλειτουργία της Μονής του Ευαγγελισμού στην Ικαρία κτισμένη από τον ιερομόναχο Νήφωνα τον Χίο και
Λίγο καιρό αργότερα ήλθε η πολυπόθητη ελευθεριά. Ο λόγος του Ιταλού διοικητή ότι: ‘’ο ουρανός και η γη μπορεί να ενωθούν αλλά Έλληνας διοικητής δεν πρόκειται να καθίσει στον θρόνο μου και σημαία Ελληνική να κυματίσει’’ διαψεύσθηκε. Ο Γέροντας ήταν από τους μεγάλους Έλληνες, αγαπούσε την Ελλάδα ως ένα από τα πιο μεγάλα δώρα που του χάρισε ο Θεός. Σε κάθε εθνική εορτή ρωτούσε πρωί-πρωί: ‘’Βάλανε παιδί μου την παντιέρα;’’ Στεκότανε πολλές φορές κάτω από την σημαία που κυμάτιζε στο κάστρο του Ευαγγελισμού και με θαυμασμό και συγκίνηση την απολάμβανε. Κάποτε πνευματικό του τέκνο τον πείραξε, λέγοντάς του ότι είναι σωβινιστής. Ο Γέροντας του είπε: ‘’έχεις δίκιο, παιδί μου, δεν έκαμες και του σκλάβου την καρδιά δεν γνωρίζεις’’. Άμεσα ο Γέροντας θα ανταποκριθεί στο κάλεσμα του Έλληνα Διοικητή της Ρόδου να επανδρώσει το ορφανοτροφείο στην Ρόδο. Ο Γέροντας έστειλε μοναχές από τον Ευαγγελισμό της Πάτμου και συστήθηκε ένα κλιμάκιο που δούλεψε φιλόπονα και φιλότιμα για την ανακούφιση των ορφανών του πολέμου. Ο ίδιος σαν φιλόστοργος πατέρας ταξίδευε πολλές φορές στην Ρόδο για να δείξει την αγάπη του στα ορφανά.
Μονή του Αγίου Μηνά και Πατμιάδα Σχολή
Το καλοκαίρι του 1951 ιδρύει την Μονή του Αγίου Μηνά στην Αίγινα. Ανταπέδωσε έτσι την αγάπη των Αιγινητών στο πρόσωπό του. Αργότερα την πνευματική καθοδήγηση θα αναλάβει ο γέροντας Φιλόθεος Ζερβάκος. Μετά την απελευθέρωση ο Γέροντας εχρημάτισε και πνευματικός της ιστορικής Πατμιάδος Σχολής. Ο Γέροντας μερίμνησε για να διδάσκονται οι μαθητές τα ‘’καλά γράμματα’’. Τους δασκάλους που έδειχναν αδιαφορία για το λειτούργημά τους δεν τους εκτιμούσε. Έλεγε: ‘’Οι καλοί μαθητές πάντοτε καυχώνται για τους καλούς δασκάλους τους’’. Υπήρξαν όμως κι εκεί δυσκολίες αφού ο διευθυντής της Σχολής δεν ενθάρρυνε την συμμετοχή των μαθητών στην μυστηριακή ζωή. Από την άλλη πολλοί από τους νέους δεν κατανοούσαν την ανησυχία και φιλοστοργία του Γέροντα ευρισκόμενοι στην μέθη της νεότητάς τους.
Πνευματική καρποφορία
Την δεκαετία του ’60 με τις ευλογίες του Γέροντα Αμφιλοχίου επαναλειτούργησε η μονή της Παναγίας της Ελεούσας στο Ρότσο της Καλύμνου. Σήμερα μια μικρή αδελφότητα εκεί συνεχίζει την μοναχική παράδοση του Γέροντα, αγιογραφεί, εργοχειρεί, λειτουργεί, προσεύχεται και δίδει την μαρτυρία του Εσταυρωμένου στον κόσμο. Στην Κάλυμνο επίσης λειτουργεί και ένα άλλο μονύδριο στο όνομα της Θείας Αναλήψεως με πνευματικό –τότε- το πρωτοπαλλήκαρο του Γέροντα τον π. Παύλο Νικηταρά. Η πρώτη γερόντισσα η μοναχή Ευσεβία είχε πολύ σεβασμό και αγάπη στον Γέροντα Αμφιλόχιο. Η αδελφότητα συνεχίζει μέχρι και σήμερα την πνευματική της πορεία. Σημαντική ήταν και η συμβολή του Γέροντα στην επαναλειτουργία της Μονής του Ευαγγελισμού στην Ικαρία κτισμένη από τον ιερομόναχο Νήφωνα τον Χίο και
 |
| Ο Όσιος Αμφιλόχιος όπως ζωγραφίζεται στο παρεκκλήσιο του Μεγαλοπρεπούς ναού του Αγίου Νεκταρίου στην Αίγινα δίπλα στον Όσιο Φιλόθεο Ζερβάκο. Στο παρεκκλήσιο υπάρχει μαρμάρινη λάρνακα με την χείρα του Αγίου Νεκταρίου του Θαυματουργού. Από την δεξιά πλευρά της ιεράς εικόνας του Αγίου Νεκταρίου διακρίνεται ο Άγιος Σάββας ο εν Καλύμνω, πνευματικό τέκνο και αυτός του Αγίου Νεκταρίου. |
αγιασμένη από τους ασκητικούς κόπους των πνευματικών του προγόνων Κολλυβάδων μεταξύ των ο οποίων ο γέροντάς του Μακάριος Αντωνιάδης. Η αδελφότητα λόγω δυσκολιών και συχνών δοκιμασιών από ορισμένους στο νησί μεταφυτεύτηκε στο Σιδηρόκαστρο και κατόπιν στην Κερατέα Αττικής όπου συνεχίζει σήμερα την πορεία της.
Η δράση του Γέροντα έως τα Χανιά
Τέλη του ’50 ο Γέροντας γνώρισε το ζεύγος Κουφάκη από τα Χανιά. Το ζεύγος –δεν είχε παιδιά- και με την καθοδήγηση του Γέροντα έχτισαν ίδρυμα για να προστατεύσει ορφανά παιδιά με προστάτη τον νεοφανή Άγιο Νεκτάριο Πενταπόλεως τον θαυματουργό. Ο Γέροντας προίκισε το μικρό προσκύνημα του Αγίου Νεκταρίου στα Χανιά με ιερό λείψανο του Αγίου που του παραχωρήθηκε από την Μονή του στην Αίγινα. Ο Γέροντας επισκέφτηκε πολλές φορές τα Χανιά, εξομολόγησε, συναναστράφηκε και έδωσε την ευλογία του.
Πορεία προς την έξοδο αυτού του κόσμου
Το 1968 ο Γέροντας Αμφιλόχιος μεταβαίνει στην Αθήνα όπου κάνει σειρά ιατρικών εξετάσεων. Σε κάθε περίσταση της ζωής του δείχνει την ταπείνωσή του, έτσι σχεδόν αμέσως μετά την άφιξή του πηγαίνει στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών και επιδεικνύει την άδειά του από τον Επίσκοπό του. Το Πάσχα του 1969, στην Πάτμο, δέχεται τον αναστάσιμο ασπασμό από τον Θρόνο σαν να ήθελε να ανέβει ψηλά και να δει και να χαιρετίσει όλους. Την ώρα της Θείας Κοινωνίας αφού επικαλέστηκε τις πρεσβείες της Θεοτόκου, των Αποστόλων, Ιεραρχών, Μαρτύρων, Οσίων, των Μυροφόρων Γυναικών και των δικαίων Κηδευτών, σήκωσε ψηλά τα χέρια και είπε: ‘’Πάσα η εν ουρανό θριαμβεύουσα εκκλησία πρέσβευε υπέρ εμού του αναξίου ιερομονάχου Αμφιλοχίου. Όπως περιγράφει το πνευματικό του τέκνο, ο νυν Γέροντας της Μονής Δοχειαρίου Αγίου Όρους Γρηγόριος: φως δυνατό περιέλαμψε το πρόσωπό του και ολόκληρος φάνηκε μέσα στο φως!
Στις 16 Μαρτίου, εορτή του Αγίου Χριστοδούλου, ο Γέροντας προσεβλήθη από ελαφρά γρίπη. Την Δ’ Κυριακή των Νηστειών παρακολουθεί την θεία λειτουργία όρθιος και παρότι του προτείνουν να καθίσει λίγο δεν δέχεται. Ομοίως παρηκολούθησε όρθιος κάτω από τον Εσταυρωμένο την Προηγιασμένη της Τετάρτης. Από την επόμενη μέρα έπεσε στην στρωμνή της οδύνης. Τα πνευματικά του τέκνα τον περιτριγυρίζουν. Ο Γέροντας τους λέει ότι αναχωρεί για την άνω Ιερουσαλήμ. Τα τέκνα του τον ρωτούν: ‘’Τι είναι Γέροντα η άνω Ιερουσαλήμ;’’ Ο Γέροντας απαντά: ‘’Χαρά και Ειρήνη’’. Ο Γέροντας τους λέει: ‘’Τρις παρακάλεσα τον Θεολόγο να με αφήσει να κάνω Πάσχα με τα παιδιά μου και μου απάντησε: ‘’Όχι, από τούδε στον Ουρανό’’. Ευλόγησε έναν έναν στο κεφάλι τους παρευρισκόμενους αδελφούς, είπε σε όλους ευχές και άφησε την παρακαταθήκη να εργαστούμε για την Εκκλησία και την Ελλάδα, κοινή ευχή για όλους. Την Πέμπτη, 16 Απριλίου του 1970 ο Γέροντας Αμφιλόχιος σαν πουλάκι, χωρίς να προηγηθεί ρόγχος παρέδωσε την ψυχή του στον Δεσπότη Χριστό.
Αντώνης Κ. Καλόγηρος
εκπαιδευτικός
Σημείωση: Οι πληροφορίες και όλα τα στοιχεία και γεγονότα που αναφέρθηκαν παραπάνω στην βιογραφία και στην πνευματική πορεία του Οσίου Αμφιλοχίου Μακρή προέρχονται από το εξαίρετο πόνημα του πρώην Ηγουμένου της Μονής Δοχειαρίου και πνευματικού τέκνου του Αγίου, του Γέροντα Γρηγορίου.
Το εν λόγω πόνημα είναι το: ‘’Όσιος Αμφιλόχιος και Όσιος Φιλόθεος- Πνευματική Συμπόρευσις’’ Γρηγορίου μοναχού Κουβαρίτου, Άγιον Όρος, Α’ έκδοση Νοέμβριος 2014, Ιερά Μονή Δοχειαρίου Αγίου Όρους.
Η δράση του Γέροντα έως τα Χανιά
Τέλη του ’50 ο Γέροντας γνώρισε το ζεύγος Κουφάκη από τα Χανιά. Το ζεύγος –δεν είχε παιδιά- και με την καθοδήγηση του Γέροντα έχτισαν ίδρυμα για να προστατεύσει ορφανά παιδιά με προστάτη τον νεοφανή Άγιο Νεκτάριο Πενταπόλεως τον θαυματουργό. Ο Γέροντας προίκισε το μικρό προσκύνημα του Αγίου Νεκταρίου στα Χανιά με ιερό λείψανο του Αγίου που του παραχωρήθηκε από την Μονή του στην Αίγινα. Ο Γέροντας επισκέφτηκε πολλές φορές τα Χανιά, εξομολόγησε, συναναστράφηκε και έδωσε την ευλογία του.
Πορεία προς την έξοδο αυτού του κόσμου
Το 1968 ο Γέροντας Αμφιλόχιος μεταβαίνει στην Αθήνα όπου κάνει σειρά ιατρικών εξετάσεων. Σε κάθε περίσταση της ζωής του δείχνει την ταπείνωσή του, έτσι σχεδόν αμέσως μετά την άφιξή του πηγαίνει στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών και επιδεικνύει την άδειά του από τον Επίσκοπό του. Το Πάσχα του 1969, στην Πάτμο, δέχεται τον αναστάσιμο ασπασμό από τον Θρόνο σαν να ήθελε να ανέβει ψηλά και να δει και να χαιρετίσει όλους. Την ώρα της Θείας Κοινωνίας αφού επικαλέστηκε τις πρεσβείες της Θεοτόκου, των Αποστόλων, Ιεραρχών, Μαρτύρων, Οσίων, των Μυροφόρων Γυναικών και των δικαίων Κηδευτών, σήκωσε ψηλά τα χέρια και είπε: ‘’Πάσα η εν ουρανό θριαμβεύουσα εκκλησία πρέσβευε υπέρ εμού του αναξίου ιερομονάχου Αμφιλοχίου. Όπως περιγράφει το πνευματικό του τέκνο, ο νυν Γέροντας της Μονής Δοχειαρίου Αγίου Όρους Γρηγόριος: φως δυνατό περιέλαμψε το πρόσωπό του και ολόκληρος φάνηκε μέσα στο φως!
Στις 16 Μαρτίου, εορτή του Αγίου Χριστοδούλου, ο Γέροντας προσεβλήθη από ελαφρά γρίπη. Την Δ’ Κυριακή των Νηστειών παρακολουθεί την θεία λειτουργία όρθιος και παρότι του προτείνουν να καθίσει λίγο δεν δέχεται. Ομοίως παρηκολούθησε όρθιος κάτω από τον Εσταυρωμένο την Προηγιασμένη της Τετάρτης. Από την επόμενη μέρα έπεσε στην στρωμνή της οδύνης. Τα πνευματικά του τέκνα τον περιτριγυρίζουν. Ο Γέροντας τους λέει ότι αναχωρεί για την άνω Ιερουσαλήμ. Τα τέκνα του τον ρωτούν: ‘’Τι είναι Γέροντα η άνω Ιερουσαλήμ;’’ Ο Γέροντας απαντά: ‘’Χαρά και Ειρήνη’’. Ο Γέροντας τους λέει: ‘’Τρις παρακάλεσα τον Θεολόγο να με αφήσει να κάνω Πάσχα με τα παιδιά μου και μου απάντησε: ‘’Όχι, από τούδε στον Ουρανό’’. Ευλόγησε έναν έναν στο κεφάλι τους παρευρισκόμενους αδελφούς, είπε σε όλους ευχές και άφησε την παρακαταθήκη να εργαστούμε για την Εκκλησία και την Ελλάδα, κοινή ευχή για όλους. Την Πέμπτη, 16 Απριλίου του 1970 ο Γέροντας Αμφιλόχιος σαν πουλάκι, χωρίς να προηγηθεί ρόγχος παρέδωσε την ψυχή του στον Δεσπότη Χριστό.
Αντώνης Κ. Καλόγηρος
εκπαιδευτικός
***
Σημείωση: Οι πληροφορίες και όλα τα στοιχεία και γεγονότα που αναφέρθηκαν παραπάνω στην βιογραφία και στην πνευματική πορεία του Οσίου Αμφιλοχίου Μακρή προέρχονται από το εξαίρετο πόνημα του πρώην Ηγουμένου της Μονής Δοχειαρίου και πνευματικού τέκνου του Αγίου, του Γέροντα Γρηγορίου.
Το εν λόγω πόνημα είναι το: ‘’Όσιος Αμφιλόχιος και Όσιος Φιλόθεος- Πνευματική Συμπόρευσις’’ Γρηγορίου μοναχού Κουβαρίτου, Άγιον Όρος, Α’ έκδοση Νοέμβριος 2014, Ιερά Μονή Δοχειαρίου Αγίου Όρους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου