Κωνσταντίνος ΙΑ' Παλαιολόγος: Τὸ δὲ τὴν πόλιν σοι δοῦναι, οὔτ' ἐμόν ἐστιν οὔτ' ἄλλου τῶν κατοικούντων ἐν ταύτῃ

Η απάντηση του γενναίου Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου ΙΑ' Πλαιολόγου στην ιταμή επιστολή του Μωάμεθ Β' να του παραδώσει την Πόλη των πόλεων. 

400 χρόνια μετά ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης θα απαντήσει στον άγγλο ναύαρχο Hamilton, που του ζήτησε να συνθηκολογήσει με τους Τούρκους πως: 
Ο τελευταίος μας Αυτοκράτορας, ναύαρχε, δεν παρέδωσε την Πόλη, ούτε συνθηκολόγησε αλλά πολέμησε και πέθανε γι' αυτήν. Από τότε ο πόλεμος συνεχίζεται και θα συνεχιστεί μέχρι να την ξαναπάρουμε.

***

Πρωτότυπο κείμενο:
Ἀπαρτίσας οὖν τὰ πάντα, ὡς αὐτῷ ἐδόκει καλῶς, ἔπεμψεν ἔνδον λέγων τῷ βασιλεῖ «Γίνωσκε τὰ τοῦ πολέμου ἤδη ἀπήρτησθαι• καὶ καιρός ἐστιν ἀπό τοῦ νῦν πρᾶξαι τὸ ἐνθυμηθὲν πρὸ πολλοῦ παρ' ἡμῖν νῦν• τὴν δὲ ἔκβασιν τοῦ σκοποῦ τῷ Θεῷ ἐφίεμεν. Τί λέγεις; Βούλει καταλιπεῖν τὴν πόλιν καὶ ἀπελθεῖν, ἔνθα καὶ βούλει, μετὰ τῶν σῶν ἀρχόντων καὶ τῶν ὑπαρχόντων αὐτοῖς, καταλιπὼν τὸν δῆμον ἀζήμιον εἶναι καὶ παρ' ἡμῶν καὶ παρά σοῦ; ἤἀντιστῆναι καὶ σὺν τῇ ζωῇ καὶ τὰ ὑπάρχοντα ἀπολέσεις σύ τε καὶ οἱ μετὰ σέ, ὁ δὲ δῆμος αἰχμαλωτιστθεὶς παρὰ τῶν Τούρκων διασπαρῶσιν ἐν πάσῃ τῇ γῇ;»

Ὁ βασιλεὺς δ' ἀπεκρίνατο σὺν τῇ συγκλήτῳ• «Εἰ μἐν βούλει, καθὼς καὶ οἱ πατέρες σου ἔζησαν, εἰρηνικῶς σὺν ἡμῖν συζῆσαι καὶ σύ, τῷ Θεῷ χάρις. Ἐκεῖνοι γὰρ τοὺς ἐμοὺς γονεῖς ὡς πατέρας ἐλόγιζον καὶ οὕτως ἐτίμων, τὴν δὲ πόλιν ταύτην ὡς πατρίδα• καὶ γὰρ ἐν καιρῷ περιστάσεως ἅπαντες ἐντὸς ταύτης εἰσιόντες ἐσώθησαν καὶ οὐδεὶς ὁ ἀντισταίνων ἐμακροβίω. Ἔχε δὲ καὶ τὰ παρ' ἡμῖν ἁρπαχθέντα ἀδίκως κάστρα καὶ γῆν ὡς δίκαια καὶ ἀπόκοψον καὶ τοὺς φόρους τόσους, ὅσους κατὰ τὴν ἡμετέραν δύναμιν, κατ' ἔτος τοῦ δοῦναι σοι καὶ ἄπελθε ἐν εἰρήνῃ. Τί γὰρ οἶδας, εἰ θαῤῥῶν κερδᾶναι εὐρεθῇς κερδανθείς; Τὸ δὲ τὴν πόλιν σοι δοῦναι, οὔτ' ἐμόν ἐστιν οὔτ' ἄλλου τῶν κατοικούντων ἐν ταύτῃ• κοινῇ γὰρ γνώμῃ πάντες αὐτοπροαιρέτως ἀποθανοῦμεν καὶ οὐ φεισόμεθα τῆς ζωῆς ἡμῶν».

Η Άλωση της Πόλης των πόλεων. Κάνοντας την αυτοκριτική μας.

''... (Οι πρόγονοί μας στην Κωνσταντινούπολη της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας) σταμάτησαν να αγαπούν τον Χριστό και να Τον λατρεύουν, να έχουν κέντρο της ζωής τους το Ευαγγέλιο και να διακονούν, στο όνομά Του, τον πλησίον και μάλιστα τον δυσκολεμένο πλησίον. Αυτό είναι το κύριο αίτιο, μες στο οποίο συναιρούνται όλα τα άλλα δευτερογενή αίτια. Βέβαια! Άφησαν τον Κύριο! Άφησαν τον άνθρωπο! Στράφηκαν στον εαυτό τους. Στράφηκαν στα κτήματα. Μπήκαν γαιοκτήμονες. Άρχισε δουλοπαροικία. Άμα προδώσει την αγάπη κανείς είναι ικανός για όλα...''

''...Ξέρετε τι κάναν οι δικοί μας στην Βασιλεύουσα; Ό,τι κάναν οι μαυραγορίτες στην Κατοχή. Κρύβαν τα τρόφιμα από τους ίδιους τους υπερασπιστές. Έτσι λέει ο Παπαρρηγόπουλος στην Ιστορία, με βάση τις πηγές. Κρύβαν τα τρόφιμα για ν' ανεβάσουν την τιμή τους. Και βάσταξαν δυο μήνες άμυνα. Με προδότες μέσα, με το ΄να, με τ' άλλο, με Ευρωπαίους...''

Η Πόλη με την Αγία Σοφία (φώτο)

Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης. ''Εάλω η Πόλις''.

Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης. 

Τρίτη 29 Μαΐου 1453 η αποφράδα ημέρα. 

Ο Κωνσταντίνος ΙΑ' ο Παλαιολόγος ήταν Δεσπότης του Μυστρά. Μετά τον θάνατο του Αυτοκράτορα Ιωάννη Η' του Παλαιολόγου -τον Οκτώβριο του 1848- προσκλήθηκε να αναλάβει την ηγεσία της Αυτοκρατορίας. Στέφτηκε Αυτοκράτορας στον Μυστρά στις 6 Ιανουαρίου 1449. 

Διακρινόταν για την δραστηριότητά του, την ενεργητικότητά του και την ανδρεία του. Ήταν άνθρωπος ευσεβής και με ανώτερο πνεύμα. Κατέβαλε τεράστιες προσπάθειες να περισώσει την Αυτοκρατορία: μετέφερε όλες τις ποσότητες σιτηρών που μπόρεσε να βρει στην Πόλη, επισκεύασε τα τείχη, έκλεισε την είσοδο του Κεράτιου Κόλπου με βαρειά αλυσίδα, απηύθυνε εκκλήσεις για βοήθεια σε κράτη της Δύσης, προσπάθησε να καλλιεργήσει την ομόνοια και αλληλοβοήθεια στους υπερασπιστές και τον λαό της Κωνσταντινούπολης ενώ τους εμψύχωσε για την τελική μάχη. 

Άποψη των τειχών της Κωνσταντινούπολης με την τάφρο (φώτο)

Ο Σφραντζής αναφέρει ό,τι την Πόλη υπεράσπιζαν 4.937 στρατιώτες της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και περίπου 2.000 ξένοι, οι οποίοι προσήλθαν προς βοήθεια. Εκ των 2.000 ξένων ξεχώριζαν οι Γενουάτες υπό την ηγεσία του Ιωάννη Ιουστινιάνη Λόνγκου, τον οποίο ο Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος όρισε Αρχιστράτηγο και του ανέθεσε την άμυνα της Πόλης των πόλεων. 

Από την άλλη πλευρά, οι Οθωμανοί με ηγέτη τους τον Μωάμεθ τον Β', 21ός μόλις ετών. Άνθρωπος φιλοπόλεμος και σκληροτράχηλος και υποκύπτων σε κατώτερα πάθη. Στάθηκε απέναντι στην Πόλη με έναν τεράστιο σε όγκο στρατό, που ξεπερνούσε τις 150.000 άντρες. Κάποιοι ιστορικοί μιλούν για επιπλέον 100.000 στρατό υποστήριξης συν ατάκτων που προσήλθαν ελπίζοντας αντίτιμο από την λεηλασία που θα ακολουθούσε. Το στράτευμα συνίστατο σε πεζικό, ιππικό και πυροβολικό. Εξ αυτών υπήρχε το επίλεκτο σώμα των εξωμοτών και φανατικών γενιτσάρων που ξεπερνούσε τις 11.000.

Το μαρτυρικό ένδοξο τέλος του Μεγάλου Δούκα Λουκά Νοταρά.

Το πιο άτυχο από τα επιφανή θύματα της μοναδικής ιστορικής καταστροφής της Κωνσταντινουπόλεως της 29ης Μαΐου 1453 και των ημερών σφαγών και λεηλασιών, που ακολούθησαν ήταν ο μεγάλος δούκας Λουκάς Νοταράς. Πρόκειται για τον δεύτερο στην πολιτειακή τάξη μετά το Βασιλέα Κωνσταντίνο Παλαιολόγο τον ΙΑ', κλασσικό παράδειγμα της ανώτατης βυζαντινής αυτοκρατορίας και σίγουρα ο σπουδαιότερος αιχμάλωτος του Σουλτάνου. Ο άνδρας αυτός ήταν η ψυχή και ο φυσικός ηγέτης της εθνικής φατρίας, που είχε αντιταχθεί επίμονα στην ένωση της Ορθοδοξίας με τους Παπικούς της Ρώμης.

Ο Λουκάς Νοταράς είχε πολλούς εχθρούς από την άλλη φατρία του Βυζαντίου, τους Ενωτικούς. Ο Φραντζής ήτο αντίζηλός του και διακηρυγμένος αντίπαλός του. 

Ο Δούκας (το βαπτιστικό του ήταν πιθανότατα Μιχαήλ), Βυζαντινός ιστορικός και λόγιος του 15ου αιώνα που έζησε στη Λέσβο ως πρεσβευτής των Γατελούζων, γνωστός για το έργο του ''Ιστορία'' που αποτελεί πολύ σημαντική πηγή για την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς το 1453 δίνει δυο εκδοχές για τον Λουκά Νοταρά.

Η πρώτη εκδοχή: Ο Λουκάς Νοταράς πολεμώντας και βλέποντας το μάταιο της προσπάθειας κατέφυγε στην γυναίκα, στους υιούς και τις κόρες του, που βρίσκονταν σε κάποιο οχυρωμένο πύργο. Εκεί πιάστηκαν όλοι αιχμάλωτοι από τους τούρκους. Ύστερα έτυχε ευνοϊκής μεταχείρισης από τον Σουλτάνο. Έδωσε σε αυτόν και στην οικογένειά του την άδεια να γυρίσουν στην οικεία τους και του δήλωσε ότι είχε σκοπό να τον διορίσει διοικητή της Κωνσταντινούπολης και να διατηρήσει το αξίωμα που είχε επί Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Αυτά επιβεβαιώνει και ο Κριτόβουλος ο Ιμβριώτης, ιστορικός, λόγιος και αξιωματούχος στην υστεροβυζαντινή περίοδο.

Η δεύτερη διήγηση του Δούκα Μιχαήλ: Αναφέρει ό,τι ο Μωάμεθ ο Β' επέπληξε αυστηρά τον μεγάλο δούκα που δεν του παρέδωσε την Πόλη. Ο Λουκάς Νοταράς του απάντησε ότι ούτε ο Βασιλιάς ούτε αυτός θα μπορούσαν να κάνουν κάτι τέτοιο. Ο Σουλτάνος ρώτησε για τον Αυτοκράτορα αν κατάφερε να φύγει μέσω της θαλάσσης. Ο Λουκάς Νοταράς του απάντησε ό,τι δεν γνώριζε τίποτε σχετικό, διότι δεν βρισκόταν κοντά στον Βασιλιά, όταν αυτός χτυπήθηκε από τους τούρκους. 

 

Ο Αυτοκράτωρ Κωνσταντίνος ΙΑ' Παλαιολόγος

Κατά τον Δούκαν: ''...ο αυτοκράτωρ βλέπων ακατάσχετον την ορμήν των υπερβαινόντων τα τείχη πολεμίων και τους περί αυτών μαχητάς πάντας πίπτοντας εφώνησεν : ''Ουκ έστι τις των χριστιανών του λαβείν την κεφαλήν απ' εμού;'' 

Και εν τω άμα έλαβε πληγή εν τω προσώπω, και απέδωκε μεν την πληγήν ευθύς ο αυτοκράτωρ αλλά συγχρόνως πληγείς και κατά τα νώτα καιρίως έπεσεν..''

Ότε ο αυτοκράτωρ εφθέγξατο τους τελευταίους εκείνους λόγους αυτού: ''ην μονώτατος απολειφθείς''.

Κωνσταντίνος ΙΑ' Παλαιολόγος

Ο Φραντζής εκτενέστερον αφηγούμενος τα κατά τας τελευταίας στιγμάς του βασιλέως λέγει: 

''Ως ουν είδεν ο δυστυχής βασιλεύς και αυθέντης μου, δακρυχέων επαρακάλει τον Θεόν και τους στρατιώτας ίνα μεγαλοψυχήσωσι προέτρεπε, και ουκ ην συνδρομής και βοηθείας ελπίς ουδεμία. Ο δε τον ίππον κεντήσας δραμών έφθασεν ένθα το πλήθος των ασεβών ήρχετο, και ώσπερ ο Σαμψών επί τους αλλοφύλους εποίει, και τους ασεβείς εν τη πρώτη συμπλοκή εκ των τειχών απεκρήμνισεν, ως ιδείν θαύμα ξένον τους εντυχόντας και βλέποντας. Βρυχώμενο, ως λέων και την ρομφαίαν εσπασμένην έχων εν τη δεξιά πολλούς απέσφαξε και το αίμα ποταμηδόν εκ των ποδών και των χειρών αυτού έρρεε.''

Το ενδοξότατο τέλος του μάρτυρα, τελευταίου Αυτοκράτορα της Ρωμανίας, Κωνσταντίνου ΙΑ' Παλαιολόγου

Τα τουρκικά αποσπάσματα που μπήκαν με αιφνιδιασμό από την Κερκόπορτα, είχαν καταλάβει από τα νώτα μερικούς από τους μεγάλους πύργους του περιβόλου και ανέβηκαν πάνω σε αυτούς μεταξύ εκείνης της μικρής πύλης και της πύλης της Ανδριανούπολης. Γκρέμισαν αμέσως τις σημαίες της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και του Αγίου Μάρκου, και τις αντικατέστησαν με αυτές του Μωάμεθ. Οι σημαίες του Ισλάμ με την ημισέληνο κυμάτιζαν, αλίμονο, στο αυτοκρατορικό ανάκτορο και σ' όλη την μεγάλη πόλη, που για αιώνες είχε αδιάκοπα αποκρούσει τις λυσσώδεις εφόδους του Μωαμεθανικού κόσμου. 

Αυτοκράτωρ Κωνσταντίνος ΙΑ' Παλαιολόγος 

 

Παύλος Μελάς στο Σχολείο των Ευελπίδων

Ο Παύλος Μελάς γράφων το 1886 -σε ηλικία 16 χρονών-, τρείς ημέρες πριν αρχίσουν οι εισιτήριες εξετάσεις για την εισαγωγή στο Σχολείο των Ευελπίδων: 

''Εκλέγων το στάδιον αυτό, δεν υπήκουσα παρά εις μίαν ιδέαν, να φανώ χρήσιμος εις τον πλησίον και εις τον τόπον μου..Αυτή είναι όλη μου η φιλοδοξία. Και όπως κάθε καλός στρατιώτης θέλω να υπηρετήσω την πατρίδα μου και δι' αυτήν να αποθάνω. Καμία δυσκολία δεν θα με σταματήσει... Δεν θα υποχωρήσω ποτέ προ των εμποδίων. Πρός το παρόν άλλως τε δεν θα υποστώ εις την Στρατιωτικήν Σχολήν παρά πειθαρχίαν ολίγον σκληρά και μερικάς στερήσεις''.  

ο Παύλος Μελάς ως ανθυπολοχαγός Πυροβολικού

Τον Σεπτέμβριο του 1886 ο Παύλος εισήχθει στο Στρατιωτικό Σχολείο των Ευελπίδων. Τότε η Σχολή ήταν στον Πειραιά. Ο πατέρας του Παύλου, ο μεγαλέμπορος και ευεργέτης Μιχαήλ Μελάς (Ερμούπολη 1833 - Αθήνα, 17 Ιουνίου 1897) ευχήθηκε προκοπή στα μαθήματα στον υιό του Παύλο και: 

''...φρόνιμα Παύλο. Πειθαρχία, χωρίς φούριες. Υποταγή στο Καθήκον. Ακούς; Έτσι θα πάρωμε τα Γιάννενα''.  

Ο Ρώσος νεομάρτυρας Ευγένιος Ροντιόνωφ (+23.5.1996)

Στις 23 Μαΐου 1996 αποκεφαλίστηκε ο Ευγένιος Ροντιόνωφ. 

Ο νεομάρτυρας Ευγένιος γεννήθηκε στις 23 Μαΐου 1977 στο χωριό Κουρίλοβο στην περιοχή της πόλεως Παντόλσκ, κοντά στην Μόσχα. Το όνομα της μητέρας του ήταν Βασίλιεβνα. Ήταν το μοναδικό παιδί της, το οποίο βαπτίστηκε ορθόδοξος Χριστιανός στην παιδική του ηλικία. Το 1989 η γιαγιά του τον πήρε και πήγαν στην εκκλησία για να εξομολογηθεί πρώτη φορά και να κοινωνήσει των Αχράντων μυστηρίων. Ο ιερέας παρατήρησε ό,τι ο νεαρός Ευγένιος δεν φορούσε σταυρό και του πρόσφερε έναν. Ο Ευγένιος τον πέρασε σε ένα χονδρό κορδόνι και δεν τον έβγαλε ποτέ από πάνω του. Γυρίζοντας σπίτι του, η μητέρα του του είπε να τον βγάλει διότι τα παιδιά στο σχολείο θα τον κοροίδευαν. Ο Ευγένιος δεν απάντησε στην μητέρα του αλλά ούτε την υπάκουσε. 

ο νεομάρτυρας Ευγένιος Ροντιόνωφ (+1996) φώτο

Το 1994 τελείωσε τις μαθητικές του υποχρεώσεις και ξεκίνησε να εργάζεται ως επιπλοποϊός. Στις 25 Ιουνίου του 1995 παρουσιάσθηκε στον Ρωσικό στρατό και μετά την βασική του εκπαίδευση τοποθετήθηκε -στις 13 Ιανουαρίου 1996- στα συνοριακά φυλάκια Τσετσενίας-Ηγκουερίνας. Στις 13 Φεβρουαρίου 1996 η στρατιωτική διοίκηση έστειλε τέσσερις στρατιώτες, μεταξύ των οποίων και τον Ευγένιο, να κάνουν ελέγχους σε έναν δρόμο. Η οργάνωση της αποστολής δεν ήταν καλή. Στο σημείο δεν υπήρχε φωτισμός, ούτε επιπλέον μέτρα ασφαλείας σε περίπτωση επεισοδίου. Από τον συγκεκριμένο δρόμο περνούσαν συχνά Τσετσένοι όπου μετέφεραν όπλα, ναρκωτικά και αιχμαλώτους. Στις 3 η ώρα μετά τα μεσάνυχτα πέρασε ένα ασθενοφόρο. Οι στρατιώτες το σταμάτησαν για έλεγχο, ωστόσο από μέσα πετάχθηκαν περισσότεροι από 10 τσετσένοι βαρειά οπλισμένοι. Συνέλαβαν τους τέσσερις Ρώσους και έφυγαν. Στις 4 ήλθε η επόμενη βάρδια και βλέποντας ό,τι απουσίαζαν οι συναδελφοί τους κατάλαβαν αμέσως τι είχε γίνει. 

Το τοπικό γλωσσικό ιδίωμα που οι Σλάβοι παρουσίασαν ως ''μακεδονική'' γλώσσα

Όταν ο Παύλος Μελάς πήγε στην Μακεδονία συνάντησε -όπως ο ίδιος γράφει σε επιστολές του προς την σύζυγό του Ναταλία Μελά- χωριά ολόκληρα Ελλήνων να μιλούν ένα τοπικό σλαβικό ιδίωμα. Μέριμνα βέβαια του Παύλου Μελά ήταν να επισκέπτεται τα κατά τόπους σχολεία, να γνωρίζει τους δασκάλους και να τους ενισχύει ηθικά και οικονομικά στο να προωθούν την διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας. Σημειώνουμε βέβαια ό,τι οι Έλληνες που μιλούσαν το τοπικό αυτό ιδίωμα ήταν και ένιωθαν κατά πάντα Έλληνες.

Σε αυτό το γεγονός θέλουν να βασιστούν οι αποδομητές της αλήθειας και της ιστορίας καθώς και οι προωθούντες την συμφωνία των Πρεσπών (ή αλλιώς συμφωνία της παράγκας) για να ισχυριστούν πως υπήρχε ''μακεδονική'' γλώσσα. Η αλήθεια όμως και τα ιστορικά γεγονότα τους ξεγυμνώνουν. 

Χρήση του γεωγραφικού όρου ''Μακεδονία'' με έννοια εθνική από τους Σλάβους 

Στόχος του Γιουγκοσλαβικού κομμουνιστικού κόμματος ήταν να χρησιμοποιηθεί -μετά το 1945- για πρώτη φορά ο γεωγραφικός όρος ''Μακεδονία'' με έννοια εθνική. Ξαναβαπτίστηκαν λοιπόν οι Σλάβοι κάτοικοι της ''Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας'' εθνικά ως Μακεδόνες και αποτέλεσαν τη μακεδονική εθνότητα, ισότιμη μέσα στο γιουγκοσλαβικό κράτος με τη σερβική, κροατική, σλοβενική. Η ενέργεια βέβαια αυτή υπέκρυπτε έναν συγκεκριμένο πολιτικό στόχο, το να αποκόψει δηλαδή τις φιλοβουλγαρικές τάσεις ενός σημαντικού τμήματος του πληθυσμού. 

Όπως αναφέρει ο ιστορικός Ε. Κωφός στην μελέτη του ''Η Μακεδονία στη Γιουγκοσλαβική ιστοριογραφία'' έπρεπε -για να αναγνωρισθεί η νέα εθνότητα- να υπάρξει χωριστή κρατική υπόσταση, ιδιαίτερη γλώσσα, ανεξάρτητη Εκκλησία και ιστορική παράδοση. Αυτά τα συστατικά ενός έθνους άρχισε να δημιουργεί το μεταπολεμικό καθεστώς της Γιουγκοσλαβίας. Από το 1945 άρχισε να οικοδομείται ένα έθνος που στηρίζεται σε αναλήθειες και είναι έξω από κάθε ιστορική πραγματικότητα.

Ο θώρακας από την χρυσοποίκιλτη πανοπλία του Φιλίππου του Β'

Μέγας Κωνσταντίνος, επηρέασε τα πράγματα της εποχής του θετικά και άλλαξε το ρουν της Οικουμένης

Κάποια γραφόμενα για τον Μέγα Κωνσταντίνο: 

''...Έμαθε ο Κωνσταντίνος ότι οι αυτοκράτορες Μαξέντιος και Μαξιμιανός φέρονται πάρα πολύ άσχημα στους υπηκόους τους. Τόσο πολύ, που ο λαός είναι έτοιμος να επαναστατήσει. Να εκραγεί και να τα κάνει γης Μαδιάμ. Και τότε, Θεόθεν κινηθείς, παρακινημένος απ' τον Θεό, εξεστράτευσε εναντίον της Ρώμης, να ελευθερώσει αυτήν από τους τυράννους. Γι' αυτό και σήμερα, όπου της γης τύραννοι τα βάζουν με τον Κωνσταντίνο, μαρξισταί και άλλοι υπόλοιποι. Γιατί ο Κωνσταντίνος τους χάλασε την πιάτσα. Ελευθέρωσε την ανθρωπότητα από τυράννους...'' (Αρχιμανδρίτης Ανανίας Κουστένης, Λόγοι για τους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη τους Ισαποστόλους, τόμος Α', Εκδόσεις Ακτή, Λευκωσία, 2013) 

''...από τον ημερότατο, γεμάτο καλοσύνη και αγάπη έμπρακτη Κωνστάντιο τον Χλωρό και από την Αγία Ελένη, την Ελληνίδα, από το Δρέπανο της Μικράς Ασίας, την φτωχή αλλά γεμάτο πνευματικό πλούτο και αρετές, εβγήκε ο μεγαλύτερος άνδρας της Οικουμένης, ο άγιος και ισαπόστολος βασιλεύς Κωνσταντίνος ο Μέγας. Και τι αποδεικνύει η περίπτωση του Μεγάλου Κωνσταντίνου; Γιατί πολλοί εστιάζουν αλλού. Στο ότι έκαμε λάθη -και ποιός δεν κάμει λάθη;- κι είχε αδυναμίες και δυσκολίες. Η ουσία στον Μεγάλο Κωνσταντίνο και το κέντρο είναι ότι το Ευαγγέλιο κατόρθωσε να κάμει και τον αυτοκράτορα Χριστιανό. Κι αυτό δεν είναι προς τιμήν του Ευαγγελίου, -γιατί έτσι λένε μερικοί: είδες; Έχουμε και αυτοκράτορα! Όχι! -είναι προς τιμήν του Κωνσταντίνου! ...'' 
(Αρχιμανδρίτης Ανανίας Κουστένης, Λόγοι για τους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη τους Ισαποστόλους, τόμος Α', Εκδόσεις Ακτή, Λευκωσία, 2013) 

''Πολλά  και σπουδαία και μεγάλα οφείλει η ανθρωπότητα και η Χριστιανική θρησκεία στον Μεγάλο Κωνσταντίνο. Ο δε Μέγας Κωνσταντίνος οφείλει στον Χριστιανισμό τα πάντα''. [σερ Τζέημς Κόχραν Στήβενσον Ράνσιμαν (James Cochran Stevenson Runciman, 7 Ιουλίου 1903 – 1 Νοεμβρίου 2000)]

Ο Μέγας Κωνσταντίνος και το έργο του

Ο Κωνσταντίνος Α' (Flavius Valerius Aurelius Constantinus, 27 Φεβρουαρίου 272 - 22 Μαΐου 337), ήτοι ο Μέγας Κωνσταντίνος, ήταν Ρωμαίος αυτοκράτορας που κυβέρνησε από το 306 έως το 337. Γεννημένος στην περιοχή που σήμερα είναι γνωστή ως Νις (σημερινή Σερβία), ήταν υιός του Φλάβιου Βαλέριου Κωνστάντιου, αξιωματικού του ρωμαϊκού στρατού με καταγωγή από την Ιλλυρία. Η μητέρα του, Ελένη, ήταν Ελληνίδα από το Δρέπανο της Βιθυνίας, κόρη ξενοδόχου την οποία χώρισε αργότερα ο πατέρας του Κωνστάντιος ο Χλωρός -σύμφωνα με τα ήθη της εποχής- επειδή δεν είχε αριστοκρατική καταγωγή για να νυμφευθεί την θετή κόρη του Αυγούστου Μαξιμιανού και να γίνει Καίσαρας. 

Ο Κωνστάντιος ο Χλωρός και η εξέλιξη του Μεγάλου Κωνσταντίνου

Ο πατέρας του έγινε Καίσαρας, αναπληρωτής αυτοκράτορας στη δύση το 293. Ο Κωνσταντίνος στάλθηκε ανατολικά, όπου ανήλθε στην ιεραρχία για να γίνει Χιλίαρχος των αυτοκρατόρων Διοκλητιανού και Γαλέριου. Ο πατέρας του Μεγάλου Κωνσταντίνου, ο Κωνστάντιος ο Χλωρός ήταν χαρακτήρας ανθρώπινος και καλοσυνάτος. Όλοι οι υπήκοοί του τον αγαπούσαν. Αρνήθηκε να εκτελέσει τις διώξεις και μαρτύρια των Χριστιανών που λάμβαναν χώρα στα υπόλοιπα μέρη της Αυτοκρατορίας και παρέμεινε σπλαχνικός. Ο Διοκλητιανός μάλιστα μόλις έμαθε ό,τι δεν φορολογεί τους υπηκόους του έστειλε αντιπροσωπεία για να τον ελέγξει. Ο Κωνστάντιος ο Χλωρός το επιβεβαίωσε και εξήγησε ό,τι όσα ανήκουν στους υπηκόους του ανήκουν στον Καίσαρα, δηλαδή σε αυτόν και ό,τι ο ίδιος (δηλαδή ο Κωνστάντιος ο Χλωρός) ανήκει σε αυτούς (τους υπηκόους του). Μάλιστα για να το επιβεβαιώσει κάλεσε τον λαό του να γεμίσει τις πλατείες με ό,τι πολυτιμότερο είχαν. Και όντως ο λαός έφερε στις πλατείες -όπως ο δικός τους Καίσαρας Κωνστάντιος ζήτησε- χρυσάφι, πολύτιμα κοσμήματα, χρήματα, εμπορεύματα- και ό,τι άλλο διέθεταν. Οι αντιπρόσωποι του Διοκλητιανού έμειναν άφωνοι και ανεχώρησαν. 

Ο Διοκλητιανός ήταν ο πρώτος Αύγουστος και Καίσαρ, δεύτερος Αύγουστος θα λέγαμε, ο Γαλέριος. Βοηθός του στην Ανατολή. Ο Μαξιμιανός επίσης συναύγουστος, είχε καίσαρα τον Κωνστάντιο Χλωρό, τον πατέρα του Κωνσταντίνου στη Νίσσα. Το 305, την 1η Μαΐου, παραιτήθηκε ο Διοκλητιανός και ο Μαξιμιανός και ο Χλωρός ανακυρήχθηκε Αύγουστος στην Δύση και ο Γαλέριος στην Ανατολή. Ο Κωνσταντίνος τότε εκλήθη στη Δύση, κοντά στον πατέρα του. Το 306 επέρχεται ο θάνατος του Κωνσταντίου Χλωρού και στις 25 Ιουλίου του 306, ο στρατός ανεκύρηξε τον Κωνσταντίνο αυτοκράτορα. Αλλά και ο Μαξέντιος, ο γιος του Μαξιμιανού, το ίδιο έτος στις 28 Οκτωβρίου, ανακηρύχθηκε και αυτός αυτοκράτορας. Το 311 αποθνήσκει ο Γαλέριος και τον διαδέχεται ο Λικίνιος που έλαβε ως σύζυγο την Κωνσταντία – Κωνσταντία και αυτή – θετή αδερφή του Κωνσταντίνου.

Κωνσταντίνος ο Α' ή Μέγας Κωνσταντίνος

Αγώνες των Μακεδόνων για την απελευθέρωσή τους, από την Άλωση της Πόλης έως τα μέσα του 20ου αιώνα

Από την Άλωση έως την Παλιγγενεσία του 1821

Ο ελληνισμός της Μακεδονίας πρόσφερε πολύ αίμα και χρήμα για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού. Πολλές εστίες εξέγερσης δημιουργήθηκαν πριν και μετά το 1821, με αποκορύφωμα την επανάσταση της Χαλκιδικής και το Ολοκαύτωμα της Νάουσας. Πρώτη επανάσταση των Μακεδόνων έγινε το 1495 όταν ο βασιλιάς της Γαλλίας θα εκστράτευε κατά της Κωνσταντινούπολης. Η εκστρατεία μεν ματαιώθηκε, οι Μακεδόνες όμως τιμωρήθηκαν σκληρά. 

Το 1571 πραγματοποιείται νέα εξέγερση των Μακεδόνων μετά την ήττα του τουρκικού στόλου στη Ναύπακτο. Την εποχή εκείνη εμφανίστηκαν στα βουνά της Μακεδονίας -Όλυμπο, Πιέρια- και στην Πίνδο οι κλέφτες και οι αρματωλοί. Ο Σουλτάνος αναγκάστηκε να παραχωρήσει τοπική ανεξαρτησία και επί δυο αιώνες μέχρι την εποχή του Αλή Πασά ήταν ελεύθεροι.
Το 1796 ο Αλή Πασάς κινήθηκε εναντίον τους (ήτοι των: κλεφτών και αρματωλών) αλλά απέτυχε. Νέα προσπάθειά του γίνεται το ίδιο έτος αλλά αποτυγχάνει πάλι. Το 1804 καταφέρνει να νικήσει ο Αλή Πασάς, το 1807 επιτίθεται στον Όλυμπο. Το 1808 επαναστάτησαν πάλι οι Μακεδόνες.
Αποτελεσματική συμβολή των Μακεδόνων στον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων του 1821 υπήρξαν οι εξεγέρσεις στο Βέρμιο, τα Πιέρια και τον Όλυμπο και οι επαναστάσεις της Χαλκιδικής και της Νάουσας. Την 19.2.1822 υψώθηκε στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου στη Νάουσα το λάβαρο της επανάστασης, όπως είχε γίνει ένα χρόνο νωρίτερα στην Αγία Λαύρα. Την 18.4.1822 πέφτει η πόλη της Νάουσας. Οι τούρκοι προχωρούν σε σφαγές. Οι γυναίκες πέφτουν στον ποταμό Αραπίτσα ακολουθώντας την θυσία του Ζαλόγγου.

Η στάση της Ρωσίας, ο ρόλος της Βουλγαρίας, η Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου

Οι Βούλγαροι, όταν άρχισε να κλονίζεται η Οθωμανική αυτοκρατορία, επιδίωξαν να καταλάβουν εδάφη της Μακεδονίας χωρίς όμως να ισχυρίζονται ότι είναι Μακεδόνες. Συμπαραστάτη στα σχέδια αυτά, ίσως και υποκινητής τους, ήταν την Ρωσία, η οποία επιδίωκε μέσω της Βουλγαρίας να αποκτήσει διέξοδο στο Αιγαίο.
Κατά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1878 η Ρωσία επέβαλε στους τούρκους την συνθήκη του Αγίου Στεφάνου, σύμφωνα με την οποία ιδρυόταν μεγάλο ανεξάρτητο Βουλγαρικό κράτος που θα περιλάμβανε την περιοχή από τον Δούναβη μέχρι το Αιγαίο και από την Μαύρη θάλασσα μέχρι την Πρέσπα-Αχρίδα με εξαίρεση την Θράκη από το Πόρτο-Λάγος και ανατολικά, την Χαλκιδική και την πόλη της Θεσσαλίας.

Ρίζες και Ελληνική καταγωγή των Μακεδόνων

Ο ρόλος της Μακεδονίας στον ελληνικό πολιτισμό αρχίζει από την Μυθολογία (ήτοι το σύνολο των μύθων, διδαχών και παραδόσεων των αρχαίων προγόνων μας). Η πεποίθηση των αρχαίων Μακεδόνων καθώς και των άλλων Ελλήνων ότι η κατοικία των δώδεκα θεών ήταν στο μακεδονικό όρος Όλυμπος και ότι οι εννιά Μούσες που ήταν κόρες του βασιλιά Πιέρου κατοικούσαν επίσης στο μακεδονικό όρος Πιέρια, αποτελεί απόδειξη ό,τι τα ελληνικά φύλλα ήταν αρχικά εγκατεστημένα στη Μακεδονία. 

Κατά τον Ησίοδο, ο Μακεδών (ο πρόγονος του Μακεδονικού λαού και ο Μάγνητας (πρόγονος του Θεσσαλικού λαού) ήταν παιδιά του Δία και της Πανδώρας, κόρης του Δευκαλίωνα, και στα Πιέρια και τον Όλυμπο είχαν την κατοικία τους. Ο ιστορικός Ελλάνικος, έγραφε τέλος 5^ου αιώνα ότι ο Μακεδών ήταν παιδί του Αιόλου και ότι οι Μακεδόνες όπως και οι Θεσσαλοί μιλούσαν την Αιολική διάλεκτο.  

 

ο Όμηρος (9-8ος αιώνας π.Χ.)

Ο Όμηρος αναφέρει στην Ιλιάδα τα ονόματα διαφόρων Πελασγικών και Ελληνικών φύλων που κατοικούσαν στην Μακεδονία, παρέχει δε και τοπογραφικές πληροφορίες. Ο Στράβων αναφέρει τον Αστεροπαίο, γιο του Πηλεγόνα, που ήταν από την Παιονία της Μακεδονίας. Ο Στράβων επίσης σημειώνει: ‘’εστίν ουν Ελλάς και η Μακεδονία’’. Ο Ηρόδοτος αναφέρει: ‘’αυτοί που κατάγονται από τον Περδίκκα είναι Έλληνες, όπως το θέλουν οι ίδιοι, το ξέρω κι εγώ ότι έτσι είναι’’.