Το ενδοξότατο τέλος του μάρτυρα, τελευταίου Αυτοκράτορα της Ρωμανίας, Κωνσταντίνου ΙΑ' Παλαιολόγου

Τα τουρκικά αποσπάσματα που μπήκαν με αιφνιδιασμό από την Κερκόπορτα, είχαν καταλάβει από τα νώτα μερικούς από τους μεγάλους πύργους του περιβόλου και ανέβηκαν πάνω σε αυτούς μεταξύ εκείνης της μικρής πύλης και της πύλης της Ανδριανούπολης. Γκρέμισαν αμέσως τις σημαίες της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και του Αγίου Μάρκου, και τις αντικατέστησαν με αυτές του Μωάμεθ. Οι σημαίες του Ισλάμ με την ημισέληνο κυμάτιζαν, αλίμονο, στο αυτοκρατορικό ανάκτορο και σ' όλη την μεγάλη πόλη, που για αιώνες είχε αδιάκοπα αποκρούσει τις λυσσώδεις εφόδους του Μωαμεθανικού κόσμου. 

Αυτοκράτωρ Κωνσταντίνος ΙΑ' Παλαιολόγος 

 

Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος είχε τρέξει την ίδια ώρα στην βόρεια άκρη της κοιλάδας του Λύκου, για να μάθει με ποιό τρόπο οι τούρκικες σημαίες κυμάτιζαν έτσι πάνω σε αυτούς τους πύργους του περιβόλου. Έκανε προσπάθεια να αντιταχθεί ακόμη στην προέλαση των τουρκικών στιφών από την Κερκόπορτα, και εθεάθη να καλπάζει πάλι πάνω στο αραβικό του άλογο. Έτρεχε σε όλο το μήκος του τείχους κάτω απ' το σταύρωμα , όπου οι Τούρκοι νικητές μαζεύονταν χιλιάδες. Προσπάθησε για τελευταία φορά να μαζέψει γύρω του τους ελάχιστους πια υπερασπιστές. Βλέποντας ότι τα πάντα είχαν τελειώσει, κραύγασε στους πιστούς του να τον ακολουθήσουν. Κατέβηκε απ' το άλογο και έβγαλε την αυτοκρατορική στολή, κρατώντας μόνον τα κόκκινα πέδιλα, τα καμπάγια, με τους χρυσοκέντητους δικέφαλους αετούς. Έπειτα ξεγύμνωσε το ξίφος και καλυπτόμενος από την ασπίδα, προσπάθησε ακόμη με ασύγκριτο θάρρος να αποκρούσει για τελευταία φορά τους αμέτρητους εισβολείς.

Γράφει ο Φραντζής: ''Βλέποντας όλα αυτά ο Αυτοκράτωρ και αφέντης μου, δακρυσμένος παρακαλούσε τον Θεό και προέτρεπε τους στρατιώτες να δείξουν μεγαλοψυχία. Κανείς δεν συνέδραμε και δεν υπήρχε καμία ελπίδα βοηθείας. Κέντρισε το άλογο και κάλπασε γρήγορα εκεί που ερχόταν το πλήθος των ασεβών, και έπραξε όπως ο Σαμψών στους αλλόφυλους. Στην πρώτη συμπλοκή γκρέμισε τους ασεβείς από τα τείχη, ουρλιάζοντας σαν λιοντάρι, έχοντας στο δεξί του χέρι το σπασμένο σπαθί, έσφαζε πολλούς από του εχθρούς. Το αίμα έτρεχε από τα χέρια και τα πόδια του σαν ποτάμι. Ο δον Φραγκίσκος από το Τολέδο, που έτυχε να βρίσκεται δεξιά από τον Αυτοκράτορα είπε ότι έπραξε σαν τον Αχιλλέα, σκοτώνοντας τους εχθρούς σαν αετός με τα δόντια και με τα νύχια. Παρόμοια, και ο Θεόφιλος Παλαιολόγος λέει πως, όταν είδε τον βασιλιά να μάχεται και την πόλη να κινδυνεύει, τον άκουσε να φωνάζει δυνατά με φωνή πνιγμένη από το λυγμό: ''προτιμώ να πεθάνω παρά να ζήσω''. Με ένα σφύριγμα συγκέντρωσε γύρω του όσους του είχαν μείνει, τους έδωσε θάρρος, επετέθη και σκόρπισε τον θάνατο. Αλλά και ο Ιωάννης από την Δαλματία, που ήταν παρών, λέει πως χτυπιόταν με τους εχθρούς πολύ πιο γενναία από κάθε στρατιώτη. Αυτοί που βρίσκονταν εκεί και έβλεπαν θαύμαζαν τη δύναμη και την γενναιότητα αυτών των εξαιρέτων ανδρών, που δέχτηκαν δυο και τρείς επιθέσεις, μπήκαν στην μάχη και στην μεγάλη συμπλοκή που επακολούθησε έτρεψαν τους ασεβείς σε φυγή. Σκότωσαν αμέτρητους και άλλους γκρέμισαν από τα τείχη. Αγωνίστηκαν με γενναιότητα και έπεσαν μαχόμενοι. Πριν πεθάνουν προξένησαν μεγάλες απώλειες στους εχθρούς τους''.  

Ξαφνικά, οι σύντροφοι του αυτοκράτορα τον έχασαν απ' τα μάτια τους. Εκείνος, που απεφάσισε να πεθάνει απ' την ώρα που έμαθε ότι κυριεύτηκε η πόλη, πολέμησε και πέθανε σαν απλός στρατιώτης. Κανένας απ' αυτούς που ήταν γύρω του, δεν είδε τις τελευταίες του στιγμές. Όσοι πολέμησαν δίπλα του, πέθαναν μαζί του, ενώ οι Τούρκοι εξακολουθούσαν να μπαίνουν αναρίθμητοι από το τεράστιο ρήγμα και από τις πύλες που κατέκτησαν.  

Επιμέλεια: Λουκάς Νοταράς (25.5.2019) 

Βιβλιογραφία / Πηγές: 

-''Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Πολιορκία και Άλωσις Κωνσταντινουπόλεως'', G. Schlumberger.

-''Ιστορία του Ελληνικού Έθνους'', Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου